DEN BEMINDER VAN DE VVAPENHANDELING VVENSCHT I A C OB DE GH E Y N G HE LV C K EN DE
V O o R SP o E T.
Vyten tvvyffel iſt, dat noch de gheruſtheyt vande ghemeene ſaecken ſonder vvapenen, noch de vvapenen ſon der bequame oefeninghe en conncn beſtaen. T'vvelck niet alleen vvel bemerckt is by de oude vvijſen, die
- haer onderſtaen hebben eenigh voorſchrift van vvetten te gheven, maer oock beveſticht met de datelijcke erva
J ringhe van de vvijtberuchtſte Steden ende Volcken, die haren ſtant door deſe middelinſonderheydt hebben be vvaert. Iae inſiende het vervolgen der gheſchiedeniſſen van de gantſche VVerelt, men ſal bevinden, dat de heer
- ſchappie altijt ghevveeſt is by de ghenen die hier inne haeren naeburen meeſt hebben overtroffen, De Griecken,
ten tijde dat ſy in haere hoochſte glants zijn ghevveeſt, hebben dit ſtuck ſeer behertight ende door haer vernuft niet vveynich be vordert.
Doch de Romeynen hebben ſoo vvel deſen als allen anderen hierin neſeer verre te boven ghegaen,ende haere jonck
heyt ſeer gheſtadigh doen oefenen in het ghebruyck van allerley vvapenen, door de ghene die ſy Camptdoctores oft Veldt meeſters noemden: vvelcke manier ons ſeer duydelijck vverdt aenghcvveſen door de ſchriften die ons daer van ter handen zijn gecomcn. De ſelve redene duert altijt ende by allen: dan alſoo de vvapenen ſeer veranderen, by ſonder ſedert de vindinge van het Buſpoeder, ſoo en connen ons de oude vermaningen niet dienſtigh zijn ſonder nieuvve ondervvijſinghe: zijn Vorſtelijcke Ghenade Prins UM AVRITS VA N 2NLASSOW, drc. vviens ſorghe bevolen is (byde moghende Heeren de Generale Staten der vereenichde Nederlanden) de bevvaringhe van ſoo treffelijcken landtſchappen,ende het beleydt van een Oorlogh, tvvelck is ghehouden ghe vveſt als een Schole vande heele VVerelt, gelijck hy ende deurgaens de heele Crijgs-ordre voor zijne tijden ſeer vervallen vveder heeft opgerechtende ten deele ghebracht tot der ouden voorſchriften, ten deele met zijn eygene vonden veel verbetert ende ver ciert, ſoo heeft hy op de vvapenhandelinge, als een voornaemſte ghedeelte van de crijgs ordre, oock voornamelijck ghelet: vvaer
uyt dan ghevolcht zijn alſulcke vruchten, als eenyder niet alleen hier te landen maer oockindcuyterſte dcelen van het acrtrijck ghenoech zijn bekent. -
-
-
Dit is de oorſaecke ghevveeſt die my heeft bevveecht om de ordre die de ſelve zijn Vorſtelijcke Genade in de handelinge van
Roes, Muſguetten ende Spieſſen doet onderhouden,als het bequaemſte voorbeelde,in t'licht te geven, ſooom dien te getijven,vvelc ker plicht het is de order van zijne vorſtelijcke Genade te achtervolghen, als om alle anderen het gunt aenſoo noodighcoeffenin
e mede te deelen: hebbende tot dieneynde alle de geſtalteniſſen, die in het handelen van elck vvapentepascomen, by gedeelten vervolgens afghebeelt,ende t'ſelve met de redenen van dien en de gevvoonlijcke bevelvvoorden verclaert: een vverck(ſoickmey neende oock niet en tvviiffel) ſeer dienſtich voor jonge eñeerſtaencomende crijgſluyden, dien het toeſtaet haer hier innenaerſte
lijck te oefenen, ſeer noodig voor alle Hopluyden ende crijgsbevelhebbers, om te beter op de oefeninge van haere crijgſluyden te zonnen letten,ſeer oorboir voor alle Vorſten ende Volcken,t'ſy in tijden vanOorlog,om haer ſelvë te beſchermen eñ haere vyan
den te crencken, t-ſy in tijden van vrede, om door alſulcke oefening ſelfs te onbevreeſderende by anderen te ontſicchelijcker te vverden, Alſodanonſe meeninge niet verder en ſtreckt als om de onervaerenen crijſluyden te ondervvijſen,ende der crvarenë ge heugheniſſe door t geſichtende leſen te verſtercken, ſo en ſal niemant vreemt vinden dat vvy in de afbeeldinge van de Spieſſen niet anders en hebben geſtelt,als t gunt tot het gebruyck der ſelver in t'Oorlogh noodighſte ſcheen te zijn, overſlaende veel manieren om de ſelveſpeelſgevvijs te handelen, die in de Crijgſ oefening gheen ſonderlinge voordeel en doen,ſoo veel aengaet de verſchey denheyt ofte eenparicheyt van de clecdinge ende vvapenen van deſe beelden ſtaet te vveten dat de Schutten met Stormhoeden ende de Muſquêtdragers met hoeden zijn geſtelt, ende verſcheydelijckghecleed, niet om dat ſulcx noodigh is, maer om door alſulcke veranderinge de beelden te vercieren: ende de maniere van derCrijgſluyden cleedinge in deſen tijt gebruyckclijckooc aen de naer comelingen te verthoonen: gelijck ter anderzijde de Spieſdragers eener vvijſe zijn ghevvapent om gheen ander redenen als om daermede aen te vvijſen de
