Page:Wappenhandelinghe van Roers Musquetten ende Spiessen (Jacob de Gheyn II) 1607.pdf/3

Den Beminder vande Wapenhandeling wenscht Jacob de Gheyn Ghelyck ende Coorspoet.

Buyten twyffel ist, dat noch de gherustheyt vande ghemeene saecken sonder wapenen, noch de wapenen sonder bequame oeffeninghe en connen bestaen. T'welck niet alleen wel bemerckt is by de oude wÿsen, die haer onderstaen hebben eenigh voorschrift van wetten te gheven, maer oock bevesticht met de datelÿcke erva J ringhe van de wÿtberuchtste Steden ende Volcken, die haren stant door dese middelinsonderheydt hebben be waert. Iae insiende het vervolgen der gheschiedenissen van de gantsche Werelt, men sal bevinden, dat de heer

schappie altÿt gheweest is by de ghenen die hier inne haeren naeburen meest hebben overtroffen, De Griecken,

ten tÿde dat sy in haere hoochste glants zÿn gheweest, hebben dit stuck seer behertight ende door haer vernuft niet weynich be vordert.

Doch de Romeynen hebben soo wel desen als allen anderen hierin neseer verre te boven ghegaen,ende haere jonck

heyt seer ghestadigh doen oefenen in het ghebruyck van allerley wapenen, door de ghene die sy Camptdoctores oft Veldt meesters noemden: welcke manier ons seer duydelÿck werdt aenghcwesen door de schriften die ons daer van ter handen zÿn gecomcn. De selve redene duert altÿt ende by allen: dan alsoo de wapenen seer veranderen, by sonder sedert de vindinge van het Buspoeder, soo en connen ons de oude vermaningen niet dienstigh zÿn sonder nieuwe onderwÿsinghe: zÿn Vorstelÿcke Ghenade Prins UM AVRITS VA N 2NLASSOW, drc. wiens sorghe bevolen is (byde moghende Heeren de Generale Staten der vereenichde Nederlanden) de bewaringhe van soo treffelÿcken landtschappen,ende het beleydt van een Oorlogh, twelck is ghehouden ghe west als een Schole vande heele Werelt, gelÿck hy ende deurgaens de heele Crÿgs-ordre voor zÿne tÿden seer vervallen weder heeft opgerechtende ten deele ghebracht tot der ouden voorschriften, ten deele met zÿn eygene vonden veel verbetert ende ver ciert, soo heeft hy op de wapenhandelinge, als een voornaemste ghedeelte van de crÿgs ordre, oock voornamelÿck ghelet: waer

uyt dan ghevolcht zÿn alsulcke vruchten, als eenyder niet alleen hier te landen maer oockindcuyterste dcelen van het acrtrÿck ghenoech zÿn bekent. -

-

-

Dit is de oorsaecke gheweest die my heeft beweecht om de ordre die de selve zÿn Vorstelÿcke Genade in de handelinge van

Roes, Musguetten ende Spiessen doet onderhouden,als het bequaemste voorbeelde,in t'licht te geven, sooom dien te getÿven,welc ker plicht het is de order van zÿne vorstelÿcke Genade te achtervolghen, als om alle anderen het gunt aensoo noodighcoeffenin

e mede te deelen: hebbende tot dieneynde alle de gestaltenissen, die in het handelen van elck wapentepascomen, by gedeelten vervolgens afghebeelt,ende t'selve met de redenen van dien en de gewoonlÿcke bevelwoorden verclaert: een werck(soickmey neende oock niet en twiiffel) seer dienstich voor jonge eñeerstaencomende crÿgsluyden, dien het toestaet haer hier innenaerste

lÿck te oefenen, seer noodig voor alle Hopluyden ende crÿgsbevelhebbers, om te beter op de oefeninge van haere crÿgsluyden te zonnen letten,seer oorboir voor alle Vorsten ende Volcken,t'sy in tÿden vanOorlog,om haer selvë te beschermen eñ haere vyan

den te crencken, t-sy in tÿden van vrede, om door alsulcke oefening selfs te onbevreesderende by anderen te ontsicchelÿcker te werden, Alsodanonse meeninge niet verder en streckt als om de onervaerenen crÿsluyden te onderwÿsen,ende der crvarenë ge heughenisse door t gesichtende lesen te verstercken, so en sal niemant vreemt vinden dat wy in de afbeeldinge van de Spiessen niet anders en hebben gestelt,als t gunt tot het gebruyck der selver in t'Oorlogh noodighste scheen te zÿn, overslaende veel manieren om de selvespeelsgewÿs te handelen, die in de Crÿgs oefening gheen sonderlinge voordeel en doen,soo veel aengaet de verschey denheyt ofte eenparicheyt van de clecdinge ende wapenen van dese beelden staet te weten dat de Schutten met Stormhoeden ende de Musquêtdragers met hoeden zÿn gestelt, ende verscheydelÿckghecleed, niet om dat sulcx noodigh is, maer om door alsulcke veranderinge de beelden te vercieren: ende de maniere van derCrÿgsluyden cleedinge in desen tÿt gebruyckclÿckooc aen de naer comelingen te verthoonen: gelÿck ter anderzÿde de Spiesdragers eener wÿse zÿn ghewapent om gheen ander redenen als om daermede aen te wÿsen de