You are not currently logged in. Are you accessing the unsecure (http) portal? Click here to switch to the secure portal. |
Difference between revisions of "Page:De Nassavsche Wapen-Handelinge (Adam van Breen) 1618.pdf/13"
Page status | Page status | ||
- | + | Not proofread | |
Page body (to be transcluded): | Page body (to be transcluded): | ||
Line 10: | Line 10: | ||
Wapenen. Want/wat soude doch (seyt de voornoemde Auteur) teghen de menichte der Gallen/<br> | Wapenen. Want/wat soude doch (seyt de voornoemde Auteur) teghen de menichte der Gallen/<br> | ||
het keyne ende gheringe hoopken der Romeynen uyt gherecht hebben/ Wat doch teghen de groo-<br> | het keyne ende gheringe hoopken der Romeynen uyt gherecht hebben/ Wat doch teghen de groo-<br> | ||
− | te Hooch- | + | te Hooch-Duytschen/de korte Italiaenen? Ende het is kennelicken/dat de Spangiaerts haer niet<br> |
+ | alleen in ghetal/ maer oock in sterckte van lichamen te boven ginghen: Datse oock by der Africaner bedriechlicke loos-<br> | ||
+ | heydt ende rijckdommen/als mede by der Griecken konsten ende wijsheydt/ in den beginne niet en waeren te vergelijc-<br> | ||
+ | ken. Teghen al twelck nut ende oorbaerlick is gheweeest/ eerstelicke(n) tot den Oorloge vern???ge/ yverighe ende handi-<br> | ||
+ | ge jonghe luyden te verkiesen/ ende aen te nemen; deselve het rech der Wapenen ende handelinge door de ''Campidocto-''<br> | ||
+ | ''res'' (alsoo noemt Vegetius ende andere de Commandeurs oft Officiers/als Veldt-Meesters/int stuck van Wapenen<br> | ||
+ | gheoeffent ende ervaren) blijtichlick te doen leeren ende onderwijsen: De trage ende onachtsame naer behooren te straf-<br> | ||
+ | fen; de kloecke ende willighe te loven ende te loonen ; eyndelicke(n) haer tot strijdbaere mannen te maecken/ende door de<br> | ||
+ | voorkomen/off sy waren daer in vante vooren thuys wel onderrecht/ende ghewapent teghens alle voorvallen saec-<br> | ||
+ | ken: wel gemoet om te staten/ende haer te beschermen: als mede bereyt om den Vyandt/des noodt zijnde/onbeschreum-<br> | ||
+ | delick aen te tasten.<br> | ||
+ | |||
+ | <br> De wetenschap ende handelinghe van Wapenen baert ende boedet een mannelicke dapperheydt in het strijden.<br> | ||
+ | Niemandt en weest int veldt te bestaen/tgheen hy sickbetrout t'huys volkomelicken gheleert te hebben. In voeghen<br> | ||
+ | dat de Wapen-oeffeninghe tot het ghemeyne Welvaert in regieringhe van Landen ende Steden insonderheyt vor-<br> | ||
+ | derlick is/ende voorspoet in't gantsch heerlegher van onbedreven volck. Dit hebben de Griecken/ende insonderheydt de<br> | ||
+ | Romeynen wel ghesien ende ghemerckt/met andere die haer ghevolght/ende daer by gheen kleynen baet ghevonden<br> | ||
+ | hebbe.<br> | ||
+ | |||
+ | <br> Waerom het niet sonder reden is/ dat den Doorluchtighen ende Hooch-gheboren Vorst '''MAURITS VAN'''<br> | ||
+ | '''NASSAV''', dese hooch-noodige Wapen-konst/ nu niet luttel vervallen zijnde ende in kleynachtinghe gekomen/met-<br> | ||
+ | eenen sonderlinghen yver ende lust opghebeurt heeft en(de) ghehandthaeft: De selve met sijn Princelicke Studien/dach<br> | ||
+ | ende nacht niet rustende/vereerende ende staech vermeerende met veel nieuwe inventien/ende niet min noodighe, dan<br> | ||
+ | Krijchs-Oversten ter wereldt souden konnen gevonden werden. Waer door oock sijne Vorstelicke Genade by alle uyt-<br> | ||
+ | heemsche Princen over gantsch Christenrijck/iae ookc daer buyten/in bysondere grootachtinghe en(de) verwonderinghe<br> | ||
+ | is ghekomen. Sijnde de gheheele wereldt/ daer sijn Princel.(Princelicke) Excell. (Excellentie) kloecke Ooorloghs-daden eenichsins bekent zijn/<br> | ||
+ | eenstemmich in den loff/ die den Grooten Hertoch van Venetien/ende Seremiteyt sijn Vorst. (vorstelijk) Gen. (genoegen?) toeschrijft: hem<br> | ||
+ | noemende/ Den grootsten Capitain van sijnen tijdt.<br> | ||
+ | |||
+ | <br> Derhalven om mijne ghenegentheydt ende danckbaerheydt jegens soo eenen Doorluchtighen Prince te betoo-<br> | ||
+ | nen/hebbe ick tot voor-plantinghe van dese nieuwe '''NASSVSCHE WAPEN-HANDELINGE''', alle de<br> | ||
+ | '''POSTVREN''' van Schildt/Spies/Rappier/Targes; en(de) voorts alle behoorlicke wapenen ende gheweer naer't le-<br> | ||
+ | ven affgebeeldt ende ten voorschijn gebracht/alsoo sijn Princel. (Princelicke) Excell. (Excellentie) tegenwoordelick deselve onder de Compagnie<br> | ||
+ | van sijne Lijf-wacht doet onderhouden. De welcke op dat alle Capitainen ende Crijchs-luyden niet alle vermaec-<br> | ||
+ | kelick om aen te schouwen/ maer oock dienstich om nae te volghen mochten wesen/ soo hebbe ick de redenen van<br> | ||
+ | spreecken. Wat tijden van hervattinghen/wat woorden van bevele de Soldaten hier utwaer te nemen hebben/ wordt<br> | ||
+ | daer duydelicken uytghedruckt/ende met cijffer ghetal/van de eerste Figuyre totde laeste toe/ vervolgens aengewesen.<br> | ||
+ | Aldus. |
Revision as of 13:53, 2 June 2020
Allen Lief-hebbers vande Wapen-handelinghe
Wenscht Adam van Breen gheluck
ende voorspoet.
Flavius Vegetius, een oudt Schrijver/die by nae ons alleen overghebleven is van alle de
ghene die eertijts inde Latijnsche Spraecke vander Romeynen Krijchs-ordeninghe ende Wapen(en)
handelinghe gheschreven hebben/ghetuycht/ende de Historien selve gheven duydelicken ghenoech
te kennen: Dat die van Romen door gheenen anderen middel meester vanden gantschen aertbo-
dem gheworden en zijn/dan door de wackere Krijchs-handelinghe en de gestadige oeffeninge van
Wapenen. Want/wat soude doch (seyt de voornoemde Auteur) teghen de menichte der Gallen/
het keyne ende gheringe hoopken der Romeynen uyt gherecht hebben/ Wat doch teghen de groo-
te Hooch-Duytschen/de korte Italiaenen? Ende het is kennelicken/dat de Spangiaerts haer niet
alleen in ghetal/ maer oock in sterckte van lichamen te boven ginghen: Datse oock by der Africaner bedriechlicke loos-
heydt ende rijckdommen/als mede by der Griecken konsten ende wijsheydt/ in den beginne niet en waeren te vergelijc-
ken. Teghen al twelck nut ende oorbaerlick is gheweeest/ eerstelicke(n) tot den Oorloge vern???ge/ yverighe ende handi-
ge jonghe luyden te verkiesen/ ende aen te nemen; deselve het rech der Wapenen ende handelinge door de Campidocto-
res (alsoo noemt Vegetius ende andere de Commandeurs oft Officiers/als Veldt-Meesters/int stuck van Wapenen
gheoeffent ende ervaren) blijtichlick te doen leeren ende onderwijsen: De trage ende onachtsame naer behooren te straf-
fen; de kloecke ende willighe te loven ende te loonen ; eyndelicke(n) haer tot strijdbaere mannen te maecken/ende door de
voorkomen/off sy waren daer in vante vooren thuys wel onderrecht/ende ghewapent teghens alle voorvallen saec-
ken: wel gemoet om te staten/ende haer te beschermen: als mede bereyt om den Vyandt/des noodt zijnde/onbeschreum-
delick aen te tasten.
De wetenschap ende handelinghe van Wapenen baert ende boedet een mannelicke dapperheydt in het strijden.
Niemandt en weest int veldt te bestaen/tgheen hy sickbetrout t'huys volkomelicken gheleert te hebben. In voeghen
dat de Wapen-oeffeninghe tot het ghemeyne Welvaert in regieringhe van Landen ende Steden insonderheyt vor-
derlick is/ende voorspoet in't gantsch heerlegher van onbedreven volck. Dit hebben de Griecken/ende insonderheydt de
Romeynen wel ghesien ende ghemerckt/met andere die haer ghevolght/ende daer by gheen kleynen baet ghevonden
hebbe.
Waerom het niet sonder reden is/ dat den Doorluchtighen ende Hooch-gheboren Vorst MAURITS VAN
NASSAV, dese hooch-noodige Wapen-konst/ nu niet luttel vervallen zijnde ende in kleynachtinghe gekomen/met-
eenen sonderlinghen yver ende lust opghebeurt heeft en(de) ghehandthaeft: De selve met sijn Princelicke Studien/dach
ende nacht niet rustende/vereerende ende staech vermeerende met veel nieuwe inventien/ende niet min noodighe, dan
Krijchs-Oversten ter wereldt souden konnen gevonden werden. Waer door oock sijne Vorstelicke Genade by alle uyt-
heemsche Princen over gantsch Christenrijck/iae ookc daer buyten/in bysondere grootachtinghe en(de) verwonderinghe
is ghekomen. Sijnde de gheheele wereldt/ daer sijn Princel.(Princelicke) Excell. (Excellentie) kloecke Ooorloghs-daden eenichsins bekent zijn/
eenstemmich in den loff/ die den Grooten Hertoch van Venetien/ende Seremiteyt sijn Vorst. (vorstelijk) Gen. (genoegen?) toeschrijft: hem
noemende/ Den grootsten Capitain van sijnen tijdt.
Derhalven om mijne ghenegentheydt ende danckbaerheydt jegens soo eenen Doorluchtighen Prince te betoo-
nen/hebbe ick tot voor-plantinghe van dese nieuwe NASSVSCHE WAPEN-HANDELINGE, alle de
POSTVREN van Schildt/Spies/Rappier/Targes; en(de) voorts alle behoorlicke wapenen ende gheweer naer't le-
ven affgebeeldt ende ten voorschijn gebracht/alsoo sijn Princel. (Princelicke) Excell. (Excellentie) tegenwoordelick deselve onder de Compagnie
van sijne Lijf-wacht doet onderhouden. De welcke op dat alle Capitainen ende Crijchs-luyden niet alle vermaec-
kelick om aen te schouwen/ maer oock dienstich om nae te volghen mochten wesen/ soo hebbe ick de redenen van
spreecken. Wat tijden van hervattinghen/wat woorden van bevele de Soldaten hier utwaer te nemen hebben/ wordt
daer duydelicken uytghedruckt/ende met cijffer ghetal/van de eerste Figuyre totde laeste toe/ vervolgens aengewesen.
Aldus.