Wiktenauer logo.png

Johannes Lecküchner/Abschneiden

From Wiktenauer
Jump to navigation Jump to search

|- valign="top"

|
Cgm 582 102v.jpg
|

Do not forget the cuts
Two from below and two from above

Here the master speaks about the cuts and their peculiarities, and states that they are four. The first two, that is the two from above, are to be performed against the fighters who go from the bind and who eagerly strike around with the Messer to the other peaks. The cut breaks it this manner: if he binds you on your Messer with displacing or else to your left side and then he strikes quickly around with the Entrüsthau or else to your right side, leap out of the stroke with the left foot to his right side and fall with the sharp edge over his arm and press him with the cut from you. You should always do this when he strikes from the displacement.

|

Nicht vergiß der schnydt,
Czwen unten czwen oben mit.

Hye sagt der meyster von den schnytten und von iren eygenschaften und spricht daß der schnydt vyer seyn zwm ersten dy czwy oberen gehoren zw treyben gegen den vechteren dy auß dem pandt genen und dy geren mit dem messer umb schlagen zw der anderen seytten und daß prich ee mit dem schnydt alzo wenn er dir mit den verseczen oder sunst an deyn messer pyndt zw deyner lincken seytten und schlecht da mit pald umb mit dem entrusthaw oder sust zw deyner rechten seytten so spryng auß dem haw mit dem lincken fuß auff seyn rechte seytten und fall ym mit der scharpffen oder langen schneyden oben uber seyn armen und druck yn mit dem schnydt von dir daß soltu treyben.

|

[102v] Nicht vergyß der schnytt
Zwen vntt[e]n zwen ob[e]n mitt

Hye sagtt der meyste[r] von den schnytt[e]n vnd von Iren eyg[e]nschafft[e]n vnd spricht das Ir vyer seyn dy zwen erst[e]n als dy zwen obr[e]n gehor[e]n zu Treyb[e]n geg[e]n den vechtern[n] dy auß dem pandt gen vnd dy mit dem mess[e]rn gern[e] vmb schlag[e]n zu den andre[n] zynne[n] das prichtt der schnytt also wenn Er dir mit dem versetz[e]n ode[r] sunst an deyn messer pyndett zu deyne[r] linck[e]n seytt[e]n vnd schlecht er denn[e] d paldt vmb mitt dem entrusthaw od[er] sunst zu deyne[r] recht[e]n seytt[e]n so spring auß dem haw mit dem linck[e]n fuß auff seyn rechte seytt[e]n vnd fall Im mit der scharphen schneyd[e]n vbe[r] seyn ar[m]m vnd druck In mit dem schnyt von dir das soltu albog[e]n treyb[e]n wenn[e] er auß der versatzung schlecht [etc]

|

Nit vergiß der schnit
Zwen vnte~ zwen obñ mit

Hie saget der meinster von den schnitte~ vnd von iren eygenschafft vnd spricht dz der schnitt vier sigen die zwyn ersten die zwin oben gehoren zu triben gege~ den vechtern die vß dem pand gan vnd die do gern mit dem messer vmb sclage~ zu der andern site~ vnd b dz bricht er mit dem schnitt also wan er dir versetz oder sunst an din messer pindt zu diner lincke~ site~ vnd schlag do mit bald vmb mit dem entrusch haulb oder sust zu diner rechte~ site~ so spring vmb vß dem haulb mit dinem lincke~ fus vff sin rechte site~ vnd fal im mit der scharpfen schnide~ oder mit der lange~ schnide~ vber sin arm vnd druck in mit dem schnitt von dir dz soltu alwege~ triben wan er vß der versatzung schlechtt ~~ | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 103r.jpg

| Then, if he lies to your right side at the ear, and you lie on his Messer from below or from above, as soon as he wants to strike around to the other peak of your left ear, cut with the short edge into his right arm on the inside. This is the other cut. | [54v] Item ligt er dir auff deyner rechten seytten bey dem oren und dw ligst auff seynem messer eß sey unten oder oben so er denn will umb schlagen zw der anderen czynnen deyneß lincken orenß so schneyd yn mit der kurczen schneyden yn seyn rechten armen ynbendigß daß ist der andere schnydt. | [103r] It[e]m ligtt er auff deyne[r] recht[e]n seytt[e]n bey dem or[e]n vnd du ligest an seyne[n] messe[r] vntt[e]n ader[1] ob[e]n so er denn will vmb schlag[e]n zu der andre[n] zynne[n] deynes linck[e]n or[e]ns so schneyd In mit der kurtz[e]n schneyd[e]n In seyn recht[e]n arm[e] Inbendigs das ist der and[er] schnydt [etc] | Itm~ lig er vff siner rechte~ site~ bÿ den oren vnd list vff sinem messer es sy vnte~ oder oben so er wil dan vmb schlage~ zu der andern zÿnnen dines lincken ores so schnid im mit der kurtzen schnide~ in sin rechte~ arm Inlbendigs dz ist der ander schnitt | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 103v.jpg

| Then, the two other cuts are to be performed agains the fighters who run in with high stretched arm and perform the cuts this way: if he binds you on the Messer, be it with displacing or else, and he then goes high with the arm and runs into you to your left side, turn your Messer so that the thumb is below and [cut] with the sharp [edge] under his hilt to his arm, and press upwards while cutting. | Item dy czwen unteren schnydt gehoren zw treyben gegen den vechteren dy dy do eyn lauffen mit auff gerecktem armen und dy schnydt treyb alzo wenn er dir an daß messer pyndet eß sey mit versaczung oder sunst fert er dan hoch auff mit dem armen und lauffet dir zw deyner lincken seytten so verbendt deyn messer daß der dawm mit der scharpffen schneyden unter seynem gehulcz yn seynn armen und druck mit dem schnydt ubersich. | [103v] It[e]m dy andre[n] zwen schnytt gehor[e]n zu treyb[e]n geg[e]n den vechtre[n] dy do Eyn lauffen mit auff gerackt[e]m arm[e] vnd dy schnytt Treyb also wenn Er dir an das messer pindt Es sey mitt versatzung od[er] sunst fertt er denn hoch auff mit dem arm[e] vnd laufft dir Eyn Zu deyne[r] linck[e]n seytt[e]n so verbent deyn messe[r] das der dawm vntt[e]n kum vnd mit der scharpff[e]n vntt[er] seyn gehultz In seyn arm[e] vnd druck mit dem schnytt vbe[r]sich [etc] | [78r] Itm~ die zwin vntern schnitt gehoren ze triben gege~ den fechtern die do In lauffe~ mit vff gerechten armen vnd die schnit dribe also wan er dir an dz messer pindt es sÿ mit versatzung oder sust fertt er dan hoch vff dem arm vnd laufft dir zu diner lincke~ site~ so verwind din messer dz der thüm vnte~ küm vnd mit der scharpffen schnide~ vnter sin gehultz in sin arm vnd druck mit dem schnitt vber sich ~~ | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 104r.jpg

| Then, if one runs into you to your right side, turn your Messer so that the thumb is below and come with the short edge under his hilt to his arm. And press upwards while cutting. Thus, you have the four cuts and if you can perform them well, you are able to perform them in all the bindings. | Item laufft er dir eyn auff deyn rechte seytten so verbend deyn messer daß der dawm unter kum mit der kurczen oder [55r] stumpffen schneyden unter seyn gehulcz yn seyn armen und druck mit dem schnydt ubersich alzo hast dy vyer schnydt und wenn dw dich recht dar eyn schicken wild so magstu dy treyben ym messer und ym swertt. | [104r] It[e]m laufft er dir Ey auff deyn rechte seytt[e]n so verbendt deyn messer das der dawm vntt[e]n kum mit der kurtz[e]n schneyd[e]n vnte[r] seyn gehultz In seyn arm[e] vnd druck mit dem schnytt vbe[r]sich also hastu dy vye[r] schnytt vnd wenn[e] du dich recht da[r]eyn schick[e]n kanst so magstu dye treyb[e]n In all[e]n an pynd[e]n [etc] | Itm~ laufft er dir In vff din rechte~ site~ so verwind din messer dz der thum vnte~ kum mit der stümpfen oder kurtzen schnide~ vnder sin gehultz In sin arm vnd druck mit dem schnitt vber sich also hastu die vier schnitt vnd wan du dich rechtt darin schicken wilt so magstu die triben im messer im schwertt ~ | | | | | | |

|- valign="top"

| rowspan="2" |
Cgm 582 104v.jpg
|

If he wants to pull from the binding
You should press his hand

Here the master speaks how one should change one cut into the other one, and speaks: If he wants, etc. You should understand it this way: if you have bound one on his right side and you both assume the hanging point on the same side, “simultaneously,” as he strikes around, cut into his arms upwards with the short edge and “simultaneously” turn your Messer around on his arm and cut the upper cut over the same arm.

|

Will er auß dem pandt rucken,
Dy hand soltu ym drucken.

|

[104v] Will er auß dem pandt ruck[e]n
Dy handt soltu Im druck[e]n

Hye sagtt der meyste[r] wye man Eyn schnyt In den andre[n] wechsel[e]n solt vnd spricht will er auß [etc] Das soltu alzo verstan wenn[e] dw eyne[m] an gepund[e]n hast auff seyner recht[e]n seytt[e]n vnd Ir ligett ped Im hang[e]nd[e]n ortt auff der selbig[e]n seytt[e]n Indes so er vmb schlech schneyd In an seyn arm[e] vbe[r]sich mit der kurtz[e]n schneyd[e]n Indes wendt deyn mess[er] vmb auff seyne[n] arm[e] vnd schneyd Im den obr[e]n schnyd vbe[r] den selbig[e]n arm[e] [etc]

|

Wil er vs dem pand rucken
Die hant soltu Im drucken

| | | | | | |

|- valign="top" | Now the master speaks how you should change one cut into the other one, and speaks: If he wants, etc. Notice it this way: if one runs into you to your left side with the arm stretched high, turn your Messer with the long edge under his hilt to him arm and press firmly upwards and step with it to his right side. Then, wind the pommel through downwards with the Messer from his arm and turn the Messer from the cut from below into the one from above over his arm with the long edge. | Nw sagt der meyster wye dw eyn schnydt yn den anderen wechsellen solt und spricht will er auß etc daß merck alzo wenn dir eyner eyn laufft zw deyner lincken seyten mit aufgerecktem armen so verbend deyn messer mit der langen schneyden unter seyn gehulcz ym yn seyn arm und druck fast ubersich und schreyt do mit auff seyn rechte seytten und wynd den knauff mit unten durch mit dem messer von seynen armen und wend daß messer auß dem unteren schnydt yn den oberen [55v] uber seyn armen mit der langen schneyden | | Hie saget der meinster Wie du eyn schnitt in den andern wechseln solt vnd sprichtt [78v] wil er vß etc daß merck also wan eyner dir in laufft zu diner lincke~ site~ mit vff gerechte~ arm so verwind so verwind [!] din messer mit der lange~ schnide~ vntter sin gehultz in sin arm vnd druck fast vber sich vnd schrit do mit vff sin rechte~ site~ vnd wend den kopff mit vnte~ durch mit dem messer von sinem arm vnd wind dz messer vß den vnten schnit in den obern vber sin arm mit der lange~ schnide~ ~~ | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 105r.jpg

| Then, if one runs into you to your right side with the stretched arm, wind your Messer with the short edge under his hilt into his arm, and press firmly upwards and step to his left side, and let the hilt go through below. Then, turn your Messer with the long edge over his arm into the cut from above and press from yourself. You can also cut the man into his neck or his chest, and thereafter deliver the cuts according to as the man stands. | Item laufft er dir eyn zw deyner rechten seytten mit auff geracktem armen so wynd ym deyn messer mit der kurczen schneyden unter seyn gehulcz yn seyn armen und druck fast ubersich und schreyt auff seyn lincke seytten und laß daß gehulcz unten durch gen und wendt daß messer mit der scharpffen schneyden uber seyn armen yn den schnydt druck von dir auch magstu ym dy hend schlagen oder drucken. | [105r] It[e]m laufft dir eyne[r] zu deyne[r] recht[e]n seytt[e]n Eyn mit auffgerackte[m] arm[e] So windt Im deyn mess[er] mit der kurtz[e]n schneyd[e]n vnt[er] seyn gehultz In seyn arm[e] vnd druck vast vbersich vnd schreyt auff seyn lincke seytt[e]n vnd loß das gehultz vntt[e]n durch gen vnd wendt das mess[er] mit der lang[e]n schneyd[e]n vbe[r] seyn arm[e] In den obr[e]n schnytt Druck von dir auch magstu schneyden den man auff seyn hals an seyn prust vnd dy schnytt treyb[e]n da[r]nach als dir der man stett [etc] | Itm~ laufft er dir In zu diner rechte~ site~ mit vff gerechte~ arm so wind im din messer mit der kurtzen schnide~ vnder sin gehultz in sin arm vnd truck vast vber sich vnd schrit vff sin lincke site~ vnd las dz gehultz vnte~ durch gen vnd wend dz messer mit der scharppen schnide~ vber sin arm in den schnitt druck von dir ouch magstu im die hend schlage~ oder trucken etc

dz sünnen zeÿchñ | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 105v.jpg
|

If he wants to cut the hand
You should not avoid the Messer-taking

Here the propagator of the art states how one should break the cuts and speaks: The hand, etc. You should understand it this way: if he cuts into your right arm on the outside, “simultaneously” keep your hilt and hand on his sword [sic!] and grab with your left hand from above into his hilt behind his hand and pull firmly to your right side. |

|

[105v] Dy handt will er schneyd[e]n
Messer neme[n] solt nicht meyd[e]n

Hye sagtt de[r] Mere[r] der kunst wye man dy schnytt prech[e]n soltt vnd spricht dy handt [etc] Das soltu also verstan Schneydt er dir In deyn recht[e]n arm[e] außbendigs Indes laß deyn gehultz vnd handt auff seyn swertt vnd greyff mit deyne[r] linck[e]n handt ob[e]n In seyn gehultz hynt[er] seyne[r] handt vnd reyß starck auff deyn rechte seytt[e]n [etc] | | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 106r.jpg
|

If he cuts into your hand
The elbow push is to be known to you

Here the master states another breaking against the cuts and you should understand it this way: if you want to strike around to his right side, and he “simultaneously” cuts outside into your arm or hand, hit “simultaneously” with your right elbow into his Messer to the same side into which he cuts, and strike always the short edge on his head. |

|

[106r] Schneydt er dir dy handt
Olpog[e]n stoß sey dir bekandt

Hye sagtt der meyste[r] Eyn ande[r] pruch wyd[er] dy schnytt vnd das soltu alzo versten wiltu vmb schlag[e]n zu seyne[r] recht[e]n seytt[e]n Indes schneytt er dich aussen In deyn arm[e] od[er] handt So stoß Indes mit deyne[m] recht[e]n olpog[e]n auff seyn messer auff der selbig[e]n seytt[e]n do er dich schneydt vnd schlag Im Euchling dy kurtz schneyd auff seyn kopff [etc] | | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 106v.jpg
|

If he cuts to the hand opening
Overrun and thrust in the armed manner

Here the master teaches a breaking against the cuts and do it this way: if he cuts on the outside to your arm as before, go with the hilt on his Messer and fall with your left hand in the middle of your Messer and thrust at his face in the armed manner. |

|

[106v] Schneydt er dy handt ploß
Vberlauff gewappend stoß

Hye lertt der meyste[r] abe[r] Eyn pruch wyd[er] dy schnytt vnd mach den also schneytt er dich außbendig vbe[r] deyn arm[e] wye vor so far mit dem gehultz auff seyn messer vnd fall mit deyne[r] linck[e]n handt In dy mitt deynes messers vnd stich In zu dem gesicht gewappendt [etc] | | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 107r.jpg
|

If he cuts from inside, go through with the weak
Wind over, strike and thrust, and pain occurs to him

You should understand it this way: if he cuts from inside into your right arm, wind your Messer against his one, so that the long edge is above and the short one is against you. Then, let the point go down towards the ground and go with the weak below through to his right side with the short edge to his Messer. Then, strike “simultaneously” to his head to the same side with the long edge. |

|

[107r] Schneydt Inwendig / swech durchge
Vberbindt haw stich Im geschicht we

Das soltu also verstan schneydt Er dich Inwendigs In deyne[n] recht[e]n arm[e] so wind deyn messer geg[e]n dem seyne[n] das dy lang schneyd ob[e]n stee vnd dy kurtz geg[e]n dir vnd senck den ortt geg[e]n der erd[e]n vnd gee mit der swech vntt[e]n durch auff seyn rechte seytt[e]n mit de[r] kurtz[e]n schneyd[e]n auff seyn messer vnd haw In Indes Zu seyne[n] kopff der selbig[e]n seytt[e]n mit der lang[e]n schneyd[e]n [etc] | | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 107v.jpg

| [No text] | | [107v] [No text] | | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 108r.jpg
|

If he has cut the hand inside
Strike the hand and the stroke may win

Here the master teaches a breaking against the cut from inside, and do it this way: if he cuts from inside to your hand or arm, “simultaneously” push his right arm down with your left hand, and strike at his head with the long edge, as it is depicted below. |

|

[108r] Dy handt ist er schneyd[e]n ynne[n]
Stoß handt haw mag gewynne[n]

Hye lertt der meyste[r] abe[r] Eyn pruch wyd[er] den Indre[n] schnyt vnd mach den also Schneydt er dich Inwendigs vber deyn handt oder arm[e] Indes stoß seyne[n] recht[e]n arm[e] nyd[er] mit deyn[er] linck[e]n handt vnd haw Im zu dem kopff mit der lang[e]n sch neyd[e]n wye vntt[e]n gemalt stett [etc] | | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 108v.jpg
|

Wait the inner cut to the hand
Go through to the right, the point thrusts long and hard

Here the master teaches another breaking against the cut on the inside and do it this way: as he cuts into your arm on the inside, “simultaneously” let your Messer go down and change the long point through to his right side, and thrust at his face to the same side. If you do not hit him with the long point, step close to him and wind the hanging point at his face to the same side. |

|

[108v] Inwendig handt mit schneyd[e]n wirtt
Durchge auff recht ortt lanck stoßt hartt

Hye lertt der meyste[r] abe[r] Eyn pruch wyd[er] den Inbendig[e]n schnytt vnd mach den also So er dich schneyt In deynen arm[e] Inbendigs Indes laß deyn messer Sinck[e]n vnd wechsel Im den lang[e]n ortt durch auff seyn rechte seytt[e]n vnd stich Im zu dem gesicht der selbig[e]n seytt[e]n Trifstu In nicht mit dem lang[e]n ortt so tritt nohendt In Inn vnd windt Im den hang[e]nden ort Zu seyne[m] gesicht der selbig[e]n seytt[e]n [etc] | | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 109r.jpg
|

Learn to turn your edge
And send the point with it

Here the master states an element from the cuts and speaks: Your edge, etc. You should understand it this way: as you have done the cut to his right side, “simultaneously” wind your Messer against his one and thrust at him with the hanging point at his face from above to the same side above his arms. |

|

[109r] Deyn schneyd ler wend[e]n
Ortt do mit senden

Hye sagtt de[r] meyste[r] Eyn stuck auß den schnytt[e]n vnd spricht deyn schneyd[e]n [etc] das soltu also verstan So du den schnytt auff seyner recht[e]n seytt[e]n gemacht hast Indes windt deyn messer geg[e]n dem seyne[n] vnd stich In mit dem hang[e]nd[e]n ortt zu dem gesicht ob[e]n zu der selbig[e]n seytt[e]n vbe[r] seyne[n] arm[e] [etc] | | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 109v.jpg
|

In the other cuts
Always work with the point

Here the master teaches how one should use the point in the other cuts and speaks: In the other, etc. You should understand it this way: if you cut into his right arm on the inside, “simultaneously” turn your Messer against his right arm and thrust the hanging point into his face, as it is depicted below. Thus, you have the thrust from the other cut. |

|

[109v] In dy andren schnytt
Ortt erbeyt albeg mitt

Hye lertt der meyste[r] wye man / dy andre[n]schnytt prech[e]n Soltt vnd spricht / den ortt In dy andre[n] schnyt prauch[e]n solt vnd spricht In dy andre[n] [etc] Das soltu also verstan Schneydestu In In seyn recht[e]n arm[e] Inbendigs Indes wenndt deyn messer geg[e]n seyne[n] arm[e] vnd stich Im den hang[e]nd[e]n ortt zu dem gesicht wye vntt[e]n gemalt stett also hastu den stich auß dem andre[n] schnytt [etc] | | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 110r.jpg

| Then, from the third cut do the thrust this way: as you cut with the long edge from below upwards to the side or to the arm to his right side, “simultaneously,” as the hilt of your Messer is at its highest, let the point go down under his shoulder or chest. | | [110r] It[e]m auß dem dritt[e]n schnytt mach den stich also Su dw mit der lang[e]n schneyd[e]n von vnd[e]n auff schneydest dy seytt[e]n oder den arm[e] auff seyne[r] recht[e]n seytt[e]n Indes so du auff das hochst kumest mit dem gehultz deyneß messers Indes senck Im den ortt vntt[er] seyn vchs[e]n oder prust [etc] | | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 110v.jpg

| Then, from the fourth cut do the thrust this way: as you have cut to his chest or from inside to his right arm, “simultaneously” go with the long direct point to his face to his left side. | | [110v] It[e]m auß dem vyerd[e]n schnydt mach den stich also So dw In geschnytt[e]n hast auff seyn prust od[er] Inwendigs In seyne[n] recht[e]n arm[e] Indes far Im mit dem lang[e]n gerad[e]n ortt zu seyne[n] gesich seyne[r] linck[e]n seytt[e]n [etc] | | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 111r.jpg
|

Showing the sun
If you want to bend with the Messer
Feel for the shoulder
Press firmly against the nape of the neck

Here the master speaks about an element that is called the sun showing. Do it this way: if he strikes at you or you at him, and as the Messers spark together, go with the hilt of your Messer above his Messer on his right side, and step with your left foot behind his right one. Then, grab with your left hand behind on his shoulder of his left side, and pull him firmly towards you, and go with the hilt and the crosspiece of your flachion under his throat, and press his throat firmly against the nape of the neck. This is called the sun showing in the Messer.

|

Daß swnnen czaÿgen,
Mit dem messer wiltu yn naygen,
Dy achselen dast,
Gegen nack druck fast.

[56r] Hye sagt der meyster von eynem stuck daß hayst er daß sunnen czaygen daß mach alzo haut er zw dir oder dw zw ym und so dy messer zw sammen kliczen so far mit dem gehultz deyneß messerß uber seyn messer auff seyner rechten seytten und schreit mit dem lincken fuß hinter seyn rechten und greuff mit deyner lincken hand hynten an seyn achsel seyner lincken seytten und ruck yn fast zw dir und far mit dem gehulcz und kreucz deyneß messerß unter seyn halz und druck sere gegen dem nack daß hayst ym messer daß sunnen czaygen etc.

Sequitur textus.

|

[111r] Das su[n]ne[n] zayg[e]n
mit dem messe[r] wiltu nayg[e]n
Dy achsel[e]n tast
Geg[e]n nack druck vast

Hye sagtt de[r] meyste[r] vo[n] Eyne[n] stuck das heyst das su[n]ne[n]zayg[e]n das mach also hawtt er zu dir oder du Zu Im vnd so dy messe[r] zu sam[m]e[n] klitz[e]n so far mit deym gehultz deynes messers vbe[r] seyn messe[r] auff seyne[r] recht[e]n seytt[e]n vnd schreytt mit deyne[m] linck[e]n füß hint[er] seyne[n] recht[e]n vnd greyff mit deyn[er] linck[e]n handt hyntt[e]n an seyn achsel[e]n seyne[r] linck[e]n seytt[e]n vnd ruck In vast zu dir vnd far mit dem gehultz vnd kreutz deynes messers vntt[er] seyne[n] hals vnd druck Im seyn kel[e]n ser geg[e]n dem nack das heysset Im messe[r] das sun[n]enzaygen [etc]

|

Das sünnen zeichen
Mit dem messer wiltu Im neigen
Die achsels dast

[79r] Gegen nack druck vast

Hie saget der meinster von eÿnem stuck dz heist er dz sünnen zeÿchen Daß mach also haut er zu dir oder du zu Im vnd so die messer zu samen glitzen so far mit dinem gehultz dines messers vber sin messer vff siner rechte~ site~ vnd schrit mit dem lincke~ fus hinter sinen rechte~ vnd griff mit diner lincken hant hinten an sin achsell siner lincke~ site~ vnd druck in fast zu dir vnd far mit dem gehultz vnd crütz dines messers vnter sin hals vnd druck sere gege~ dem nack dz heisset im messer dz sünnen zeÿchen ~~

Ober dast | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 111v.jpg
|

If he feels for
And presses firmly towards the nape of the neck
Strike over the right arm
And take the balance at the elbow

Here the master states a breaking against the sun showing and do it this way: if he has gone with the hilt above your Messer under your neck, and with the left [hand] from behind to your left shoulder, drop your Messer and go with your right hand through his both arms, or between his both arms, and go with your right hand to his right arm from behind to the elbow. Then, pull with it firmly towards your right side and go with your left hand from outside under his right elbow to help your right hand, and turn your left side to his right one, and push with both hands with the entire force to your right side. This way, you will get his right arm clenched above your left one, and also his Messer, as it is depicted above.

|

Ob er tast,
Und gegen nack druckt fast,
Den rechten armen uberschlag,
Pey dem oelpogen nymb dy wag.

[56v] Hye sagt der meyster eyn pruch wyder daß sunnen czaygen und spricht ob er tast etc Daß soltu alzo verstan ist er dir mit seym gehulcz geforen uber deyn messer unter deynen halz und mit der lincken hand hynten an deyn lincke achsel so laß deyn messer fallen und far mit deyner rechten hand durch seyn pede armen oder czwischen seyne payden armen auff und far mit der rechten hand uber seynen rechten armen hynter an den oelpogen und czeug da mit starck gegegn deyner rechten seytten und far mit deyner lincken hand außbendigß unter seynen rechten olpogen deyner rechten handt zw hilff und wendt deyn lincke seytten an seyn rechte und scheub mit peden henden mit ganczer krafft auff deyn rechte seytten so kumbt dir seyn rechter armen geschlossen uber deyn lincken und auch seyn messer alzo hastu den verporgenen griff gemacht etc.

|

[111v] Ob er dast[2]
Vnd geg[e]n nack druckt vast
den recht[e]n arm[e] vbe[r]schlag
vnd bey dem olpog[e]n nym dy wag

Hye sagtt d[er] meyste[r] Eyn pruch wyd[er] das su[n]nezayg[e]n vnd mach den also ist er dir mit dem gehultz gefar[e]n vber deyn messe[r] vntt[er] deyne[n] hals vnd mit der linck[e]n hyntt[e]n an deyn lincke achsel[e]n so laß deyn messe[r] fall[e]n vnd far mit deyne[r] recht[e]n handt durch seyn peyde arm[e] ode[r] der zwisch[e]n seyn payd arm[e] vnd far mit d[er] recht[e]n handt auff seyn recht[en] arm[e] hyntt[e]n an den olpog[e]n vnd zeuch do mit starck geg[e]n deyne[r] recht[e]n seytt[e]n vnd far mit deyne[r] linck[e]n handt außbe[n] digs vntt[er] seyne[n] recht[en] olpog[e]n deyne[r] recht[e]n handt zu hilff vnd wendt deyn lincke seytt[e]n an seyn rechte vnd scheub mit payd[e]n hend[e]n mit gantz[er] krafft auff deyn rechte seytt[e]n vnd so kumt dir seyn recht[er] arm[e] beschloss[e]n vbe[r] deyne[n] linck[e]n vnd auch seyn messe[r] wye es vntt[e]n gemalt stett [etc]

|

Ob er dast
Vnd gegen nack druck vast
den rechten arm vber schlag
Bÿ dem elnboge~ nim die wog

Hie saget der meinster eyn bruch wider dz sünnen zeychen vnd spricht vber tast ~ Daß soltu also verstan ist er dir mit sinem [79v] gehultz gefaren vber din messer vnter dinem hals vnd mit der lincken hinte~ an din lincke achsel so loß din messer fallen vnd far mit diner rechte~ hant durch sin peide arm oder zwuschen sin beide arm vff vnd far mit der rechte~ hant vber sin rechte~ arm hinde~ an dem elnboge~ vnd zuch do mit starck gege~ diner rechte~ site~ vnd far mit diner lincke~ hant vßwendig vnter sin rechte~ elnboge~ diner rechte~ hãt zu hilff vnd wind din lincke site~ an sin rechte vnd schub mit peide~ hende~ mit gantzer karfft vff din recht site~ so kümpt dir sin rechte~ arm geschlossen vber den lincke~ vnd auch sin messer also hastu den verborge~ griff genãt gemacht ~ | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 112r.jpg

|
Then, if he has grabbed you with the hilt as before, and wants to do the sun showing, go with your Messer under his both arms to your left side, so that the point goes outside behind, and assume the armed hand, and go high with the hilt and with the right arm. Then, turn with your chest a bit backwards and “simultaneously” hit with your hilt firmly to his right elbow on the outside and step with your left foot in front of his right one and go with the hilt firmly above his right elbow, so that the point is above, and the hilt is towards the ground, on the inside to his arm and press firmly from above downwards with the armed hand to your right side. |
Item hat er dich mit dem gehulcz gefast [57r] alz vor und will dir aber daß sunnen czaygen machen so far mit deynem messer unter seynen payden armen auff deyn lincke seytten daß der ortt hynter dich außhyn gee und fal zw gewoppender handt und far auff mit dem gehultz und mitt deym rechten armen und wenck mit der prüst eyn benig zw ruck yndeß stoß mit deym gehulcz starck an seynen lincken olpogen außbendigß auff deyn rechte seytten und schreyt mit dem lincken fuß fuer seyn rechten und far mit dem gehulcz starck uber seynen rechten daß der ort oben stee und daß gehulcz gegen der erden und druck starck von oben nyder mit geboppender handt auff deyn rechte seytten etc. |
[112r] It[e]m hat er dich mit dem gehultz gefast als vor vnd will dir abe[r] das sun[n]e[n]zayg[e]n mach[e]n so far mit deyne[m] messe[r] vntt[er] seyn payd arm[e] auff deyn lincke seytt[e]n das der ortt hynd[e]n auß hyn gee vnd fall zu gewapp[e]nd[er] handt vnd far auff mit dem gehultz vnd mit dem recht[e]n arm[e] vnd wenck mit der prust eyn wenig zu ruck Indeß stoß mit deynem gehultz starck an seyne[n] recht[e]n olpog[e]n außbendig vnd schreytt mit de[m] linck[e]n fuß fur seyne[n] recht[e]n vnd far mit dem gehultz starck vbe[r] seyne[n] recht[e]n olpog[e]n das der ortt ob[e]n stee vnd das gehultz gegen der erd[e]n Inbendigs an seyne[n] arm[e] vnd druck starck von ob[e]n nyd[er] mit gewapp[e]n de[r] handt auff deyn rechte seytt[e]n [etc] | alliud Itm~ hat er dich mit dem gehultz gefast als vor vnd will dir aber dz sünnen zeychen machen so far mit dem messer vntter sin beide arm vff din lincke site~ dz der ortt hinde~ vssen ge vnd fal zu gewopenter hãt vnd far vff mit dem gehultz vnd far vff mit dem rechte~ arm vnd wenck mit der prust eyn wenig zu ruck Indes stos mit dinem gehultz starck an sin elnboge~ vswendig [80r] vff din recht site~ vnd schrit mit dem lincke~ fus fur sin rechte~ vnd far mit dem gehultz starck vber sin rechte~ dz der ortt oben ste vnd dz gehultz gege~ der erde~ vnd druck starck von oben nider mit gewopenter hãt vff dim [!] rechte~ site~ ~ | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 112v.jpg

|
Then, another different breaking: if he holds you as before with the sun showing, go under his both arms with the point to your left side and go with the hilt between his both arms upwards on the inside above his hand, and pull firmly with the hilt downwards and press firmly downwards with the blade of your Messer and swing to your right side. |
Item aber eyn ander pruch hellt er dich alz vor mit dem sunnen czaygen so far aber under seynen payden armen mit dem ortt auff deyn lincke seytten und far mit dem gehulcz czwischen seynen payden armen auff oben ynbendigß uber seyn hand und reyß starck mit deym [57v] gehulcz untersich und druck oben fast nyder mit der klyngen deyneß messerß und swyng dich auff deyn rechte seytten etc. |
[112v] It[e]m abe[r] eyn ande[r] pruch hellt er dich als vor mit de[m] sun[n]e[n]zayg[e]n so far aber vntt[e]n seyn beyd arm[e] mit dem ortt auff deyn lincke seytt[e]n vnd far mit dem gehultz zwisch[e]n seyn payd arm[e] auff ob[e]n Inbendigs vber seyn handt vnd reyß starck mit dem gehultz vnt[er]sich vnd druck ob[e]n fast nyd[er] mit der kling[e]n deynes messers vnd swing dich auff deyn rechte seytt[e]n [etc] | ein ander bruch Itm~ aber eyn ander bruch hat er dich mit dem sunnen zeichen so far vber vnter sin beid arm mit dem ortt vff sin lincke site~ vnd far mit dem gehultz zwuschen sin beide arm vff oben Inlbendig vber sint hãt vnd riß starck mit dem gehultz vntersich vnd druck oben fast nider mit der klinge~ dines messers vñ schwing dich vff din rechte~ site~ ~ Wiltu ab lauffe~ | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 113r.jpg

| Then, another different breaking: is he has grabbed you with the sun showing as before, notice “simultaneously” at the moment as he goes with the left arm to your left shoulder, do not let him come around you with the arm. Instead, as he wants to rush against you and stretches his arm, “simultaneously” go with the point of your Messer with the weak between his both arms high to the joint of the elbow of his right arm. Then, go with the hilt and with the strong of your Messer from below high on the inside to the joint of his left elbow, and turn with your right side to his left one, and step with your right foot in front of his right one. Then, press rapidly to your left side. Thus, you have grabbed and locked him, so that you can lead him where you want without his wish, and you can also throw him so that he cannot stand up. And you can sit at him and play board games, eat and drink, in that way he has to rot unless you let him cordially stand up. | Item aber eyn ander pruch hatt er dich mit dem sunnen czaygen gefast alz vor so merck yndeß dy weyl er fert mit dem lincken armen nach deyner lincken achsel So laß yn umb dich mit dem armen nichtt kummen sunder weyl er tasten wil gegen dir und seynen armen streckt yndeß far mit dem ort deyneß messerß mit der swech czwischen seynen payden armen auff ynn daß gelenck deß olpogenß seyneß rechten armenß und far mit dem gehulcz und mitt der sterck deyneß messerß von unten auff außbendigß yn daß gelenck seyneß lincken olpogenß und wendt dich mit deyner rechten seytten an seyn lincke und schreyt mit dem rechten fuß fur seyn rechten und druck geswyndt auff deyn lincke seytten alzo hastu yn aber gefangen und verrigeltt daß dw yn fueren magst wo dw hyn wild uber seynen danck und magst yn auch werffen daß er nicht [58r] auff mag stan Und magst do neben ym syczen und ym pret spilen essen oder trincken so muest er erfaulen den dw lyest yn geren auff stan etc. | [113r] It[e]m abe[r] eyn ande[r] pruch hatt er dich mit dem sun[n]e[n]zayg[e]n gefast als vor So merck Indes dy weyll er fertt mit dem linck[e]n arm[e] nach deyn[er] linck[e]n achs[e]l so laß In vmb dich mit dem arm[e] nicht kum[m]e[n] Sund[er] weyll er tasten will geg[e]n dir vnd seyne[n] arm[e] streckt Indes far mit dem ortt deynes messers mit der swech zwisch[e]n seyn payd arm[e] auff In das gelenck des olpog[e]ns seynes recht[e]n arm[e]s vnd far mit dem gehultz vnd mit der sterck deynes messers von vntt[e]n auff Inbendigs In gelenck seynes linck[e]n ölpog[e]ns vnd wendt dich mit deyn[er] recht[e]n seytt[e]n an seyn lincke vnd schreyt mit deyne[m] recht[e]n fuß fur seyne[n] recht[e]n vnd druck geswindt auff deyn lincke seytt[e]n also hast In abe[r] gefang[e]n vnd verig[e]lt das du In fur[e]n magst wo dw hyn wildt vbe[r] seyn danck[3] vnd magst In auch werff[e]n das er nicht auff mag stan [etc] | | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 113v.jpg

| Then, if he holds you as before in the sun showing, go with the Messer with the armed hand to your left side as before, but sooner than he has grabbed your shoulder. “Simultaneously” as he stretches the arm against you, go high with the hilt between his both arms in front of his joint of the left elbow or the hand and turn your left side to his right one, and step with your left foot in front of his right one. Then, pull with the hilt his right arm or hand firmly down, and press with the blade of your Messer and with your elbow to his right shoulder firmly from you. Then, lay down with your arm and chest on the same shoulder. | Item hellt er dich alz vor ym sunnen czaygen so far aber mit dem messer mit gewappender handt auff deyn lincke seytten alz vor nw ee er deyn achsel pegriffen hatt yndeß weill er den armen gegen dir streck yndeß far auff mitt dem gehulcz czwischen seyn ped armen yn seyn gelenck deß lincken olpogenß oder der handt und wendt deyn lincke seytten an seyn rechte Und schreyt mit deynem rechten fuß lincken fuß für seyn rechten armen oder handt starck nyder und druck mit deyneß messerß klyngen und mit deynem olpogen seyn rechte achsellen starck von dir und leg dich mit deynem armen und prust starck auff dy selbigen achsellen etc. | [113v] It[e]m helt er dich als vor ym sun[n]e[n]zayg[e]n so far abe[r] mit dem messer mit gewapp[e]nd[er] handt auff seyn lincke seytt[e]n als vor nun Ee er deyn achsel pegryffen hatt Indes weyll er den arm[e] geg[e]n dir streckt Indes far auff mit dem gehultz zwisch[e]n seyn payd arm[e] vnd wendt deyn lincke seytt[e]n an seyn rechte vnd schreytt mit deyne[m] linck[e]n füß für seyn recht[e]n vnd reyb mit dem gehultz seyn recht[e]n arm[e] od[er] handt starck nyder vnd druck mit deynes messer kling[e]n vnd mit deyne[m] olpog[e]n seyn rechte achsel[e]n starck von dir vnd leg dich mit deynem arm[e] vnd prust auf dy selb[e]n seytt[e]n achsel[e]n [etc] | | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 114r.jpg

| Then, if he has grabbed you as before, again in the moment when he wants to grab to your shoulder as before, go with your right arm outside firmly above his left on the outside to the joint and the elbow to his left side, and step with the left foot behind his right one and push him over it. | | [114r] It[e]m hatt er dich geuast als vo[r] dy weyll er abe[r] greyff[e]n will nach Deyne[r] achsel[e]n als vo[r] so far mit deyne[m] recht[e]n arm[e] auss[e]n starck vbe[r] seyn linck[e]n außbendigs yn das gelenck vnd olpog[e]n auff seyn lincke seytt[e]n vnd schreytt mit dem linck[e]n fuß hinte[r] seyn recht[e]n vnd druck In dar vbe[r] [etc] | | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 114v.jpg
|

Go over with the hilt
Sense the joint with the weak

Here the master teaches a good element how one should take the Messer from a man with the armed hand with the weak. And do him this way: go to the man from your right side with the Entrüsthau to his left side. “Simultaneously” go with your hilt above his Messer on his right side, so that his Messer comes under your one, and “simultaneously” go with the weak of your Messer on the inside between his hilt and his hand, and pull firmly to your left side. |

|

[114v] Mit gehultz vbe[r]far
Mit swech der gelenck nym war

Hye lertt der meyste[r] Eyn gutt stuck wye man dem man das messe[r] neme[n] soll zu gewapp[e]nd[er] handt mit der swech vnd thu Im also Gee an den man von deyne[r] recht[e]n seytt[e]n mit dem Entrusthaw auff seyn lincke seytt[e]n Indes far mit deym gehultz vbe[r] seyn messer auff seyne[r] recht[e]n seytt[e]n das seyn[4] messer vntt[er] das seyn kum Indes far Im mit der swech deynes messers Inbendigs zwisch[e]n seyn gehultz vnd handt vnd reyß starck auff deyn lincke seytt[e]n [etc] | | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 115r.jpg

| Then, another good element: go to him as before and go with your hilt above his Messer on his right side, and let the weak of your Messer go down through, and go on the outside in the joint of his right hand, and press firmly to your right side, in that way you take his Messer. | | [115r] It[e]m abe[r] Eyn gutt stuck Gee zu Im als vor vnd far ab[er] mit deym gehultz vbe[r] seyn messer auff seyne[r] recht[e]n seytt[e]n vnd laß vntt[e]n durch gan dy swech deynes messers vnd far Im außbendigs In das gelenck seyne[r] recht[e]n handt vnd druck starck auff deyn rechte seytt[e]n So nymbstu Im aber das messer [etc] | | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 115v.jpg
|

Go over, thrust in the armed manner
Move the point to the throat

Here the master teaches another good element how one should set on the point with the armed hand to a man, and do him this way: go above his Messer with the hilt on his right side and let the weak of your Messer go down to his left side, and thrust him on the inside at his face, so that his Messer comes under your right shoulder. |

|

[115v] Vberfar gewappendt sticht
Ortt zu der kel[e]n vicht

Hye lertt der meyste[r] abe[r] Eyn gutt stuck wye man den man zu gewapp[e]nd[er] hent an setz[e]n soll den ortt vnd thu Im also far vber de seyn mess[er] mit dem gehultz auff seyne[r] recht[e]n seytt[e]n vnd laß dy swech deynes messers sinck[e]n auff seyn lincke seytt[e]n vntt[e]n dürch wyd[er] auff seyn rechte seytt[e]n vnd stich Im jn[n]bendigs gewappe[n] [5] zu dem gesicht vnd das seyn messer kum vntt[er] seyn deyn rechte vchsen [etc] | | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 116r.jpg
|

If he moves to the stroke
Take the defence to the left with the hilt

You should understand it this way: go with the hilt over his Messer as before, so that your weak comes through downwards to your left side, and his Messer comes under your right shoulder. Then, go with the hilt on the inside into the joint of his right hand and press with it quickly to your left side, in that way you take his Messer. |

|

[116r] Für schleg er pultz
Auff linck wer nymb mit gehultz

Das soltu also verstan far Im mitt dem gehultz vbe[r] seyn messer wye vor vnd so deyn swech vntt[e]n durch ist gegang[e]n auff deyn lincke seytt[e]n vnd seyn messer ist dir kum[m]e[n] vnte[r] deyn rechte vchsen so kum Im mit dem gehultz Inbendigs In das gelenck seyne[r] recht[e]n handt vnd druck da mit geswindt auff deyn lincke seytt[e]n so nymbstu Im das messer | | | | | | | |

|- valign="top"

|
Cgm 582 116v.jpg
|

Go over with the hilt
With the hilt push the neck over the leg

You should understand it this way: go to him with your Messer as before and go with the hilt above his Messer also as before, and come through down with the weak to your left side. Then, go with your left hand in the middle of your Messer and go with the hilt to him on his neck, and step with your foot behind his right one, and swing a bit to your left side, and throw him forwards over your right leg. |

|

[116v] Vberfar mit cloß
Mit gehultz hals : vber peyn stoß

Das soltu also verstan Gee an In mit deyne[m] messe[r] wye vor vnd far Im mit dem gehultz vbe[r] seyn messer auch wye vor vnd kum vntt[e]n durch mit der swech auff deyn lincke seytt[e]n vnd far mit deyn[er] linck[e]n handt In dy mitt[e]n deynes messers vnd far mit dem gehultz auff Im an seyne[n] hals vnd schreyt mit deyne[m] fuß hint[er] seyne[n] recht[e]n vnd swing dich Eyn wenig auff deyn lincke seytt[e]n vnd wurff In fur dich vber deyn rechte peyn [etc] | | | | | | | |

|}
  1. Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named oder
  2. dast könnte von dasten = tasten kommen ( Hennig, S51 ).
  3. vber seyn danc = Gegen seinen Willen ( Hennig, S50 )
  4. Should be "deyn"
  5. A small cross between “inbendigs” and “zu” indicates that "gewappe[n] on the side of the page belongs here.